Hapis cezasının ertelenmesi, mahkemece verilen hapis cezasının belirli şartlarla cezaevinde infaz edilmemesini sağlayan bir infaz seçeneğidir. Bu kurum, özellikle ilk defa suç işleyen veya yeniden suç işleme ihtimali düşük görülen kişilere uygulanır. Hükümlünün cezaevine girmesi yerine toplum içinde denetim altında tutulması amaçlanır. Bu sayede kişi, sosyal çevresinden kopmadan hayatına devam ederken topluma kazandırılır. Aynı zamanda yeniden suç işleme riski azaltılır. Hapis cezasının ertelenmesi, bireyin ıslah edilmesini ceza infaz kurumuna girmeden sağlamayı hedefler. Ceza hukukunun birey merkezli yaklaşımının bir yansımasıdır.

Hapis Cezasının Ertelenmesi Nedir? Kimler Yararlanabilir?

Mahkeme, yapılan yargılama sonucunda kişiye hapis cezası verebilir. Ancak cezanın süresi iki yıl veya daha azsa ve sanığın kişisel özellikleri, yargılama sürecindeki tutumu ile geçmişi olumlu bulunursa, hapis cezasının ertelenmesi kararı gündeme gelir. Özellikle kişinin sabıkasız oluşu, pişmanlık göstermesi ve yeniden suç işleme ihtimalinin düşük görülmesi bu kararda belirleyici olur. Hapis cezasının ertelenmesi kararıyla birlikte, hükümlü cezaevine girmez; onun yerine toplum içinde denetim altında tutulur. Mahkeme, bir ile üç yıl arasında değişen bir denetim süresi belirler. Bu süreç boyunca hükümlü, kendisine yüklenen yükümlülüklere uymakla sorumludur. Meslek edinme eğitimi, kamuya yararlı bir işte çalışma veya uzman rehber eşliğinde yaşam düzeni geliştirme gibi yükümlülükler gündeme gelebilir. Hükümlü bu süreyi iyi hâlli olarak ve kurallara uygun şekilde tamamlarsa, ceza infaz edilmiş sayılır. Böylece hapis cezasının ertelenmesi hükmü tüm sonuçlarıyla geçerlilik kazanır ve cezaevi süreci yaşanmadan dosya kapanır. Bu nedenle, hapis cezasının ertelenmesi hem bir fırsat hem de ciddi bir sorumluluk içerir.

Hangi Süredeki Cezalar Ertelenebilir?

Hapis cezasının ertelenmesi, yalnızca belirli sürelerle sınırlı hapis cezaları için uygulanabilir. Türk Ceza Kanunu’na göre, bu infaz yöntemi yalnızca iki yıl veya daha az süreli hapis cezaları açısından geçerlidir. Mahkeme, sanığın aldığı hapis cezası bu sınırı aştığında ertelenme kararı veremez. Ancak istisnai bir durum söz konusudur. Suçun işlendiği tarihte 18 yaşını doldurmamış olan çocuklar ile 65 yaşını bitirmiş yaşlılar için bu üst sınır üç yıla kadar çıkar. Böylece, gençlerin ve yaşlıların ceza infaz kurumuna girmeden denetim altında tutulmaları sağlanır. Bu yaş grupları için hapis cezasının ertelenmesi, hem sosyal uyumu korumayı hem de ıslahı cezaevi dışında gerçekleştirmeyi hedefler. Ceza süresi bu sınırların üzerinde ise mahkemenin erteleme kararı vermesi yasal olarak mümkün değildir. Bu nedenle, hapis cezasının ertelenmesi yalnızca belirli sınırlar içinde kalan cezalar için uygulanabilir ve cezanın süresi bu kararın en temel belirleyicisidir.

Hapis Cezasının Ertelenmesi İçin Gerekli Şartlar

Hapis cezasının ertelenmesi kararı, mahkemenin takdirine bağlıdır ancak bu takdir belirli yasal şartlara bağlı olarak kullanılır. Türk Ceza Kanunu’na göre bu kararı verebilmek için mahkeme şu şartların birlikte gerçekleşmesini arar:

• Kişi daha önce kasıtlı bir suçtan üç aydan fazla hapis cezası almamış olmalıdır.

Bu şart, sanığın suç geçmişinin hafif olmasını veya hiç olmamasını gerektirir.

Kasten suç işleyen ve bu suçtan dolayı daha önce üç ayı aşan bir ceza alan kişiler, ertelemeden yararlanamaz.

• Sanık, işlediği suçtan dolayı pişmanlık göstermelidir.

Yargılama sürecindeki davranışları, duruşmalardaki tavırları ve beyanları bu kapsamda değerlendirilir.

Mahkeme, kişinin samimi bir şekilde suçunu kabullendiğine ve yeniden suç işlemeyeceğine kanaat getirmelidir.

Bu iki temel koşulun birlikte sağlanması halinde mahkeme, hapis cezasının ertelenmesi yönünde karar verebilir. Eğer bu şartlar eksikse ya da mahkeme kanaat oluşturamazsa, erteleme kararı verilmez ve cezanın infazı başlatılır. Dolayısıyla, kişinin sabıkasız oluşu ve duruşmalardaki olumlu tutumu bu karar açısından hayati öneme sahiptir.

Zararın Giderilmesi Erteleme Şartı Olabilir

Bazı durumlarda hapis cezasının ertelenmesi, yalnızca sanığın kişisel durumu veya pişmanlığıyla sınırlı kalmaz. Mahkeme, özellikle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın giderilmesini de erteleme şartı olarak belirleyebilir. Bu durumda, hapis cezasının ertelenmesi kararının uygulanabilmesi için zarar ya aynen iade yoluyla, ya suçtan önceki hale getirme yöntemiyle ya da maddi tazminatla tamamen karşılanmalıdır.

Eğer hükümlü bu zararı gidermediği halde erteleme kararı verilmişse, kişi cezaevinde kalmaya devam eder. Zararın tamamen karşılandığı belgelerle ortaya konulduğunda, infaz hâkimi değerlendirme yapar ve şartın yerine geldiğine kanaat getirirse, hükümlünün derhal serbest bırakılmasına karar verir.

Bu süreçte dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:

Hapis cezasının ertelenmesi genellikle bazı yükümlülüklerle birlikte uygulanır. Ancak bu durum her zaman geçerli değildir. Mahkeme, kişinin sosyal durumunu ve kişiliğini dikkate alır. Sabıka geçmişini, suça yaklaşımını ve yargılama sürecindeki tutumunu değerlendirir. Bu değerlendirme sonunda herhangi bir yükümlülük koymayabilir. Böyle bir durumda ceza ertelenir. Ancak kişi mesleki eğitim, çalışma zorunluluğu veya rehberlik hizmetiyle yükümlü tutulmaz.

Mahkeme, kişinin yaşamını düzenli sürdüreceğine kanaat getirirse bu kararı verebilir. Suç işlemeyeceğine ve dış müdahale gerektirmeyeceğine inanırsa bu yolu seçebilir. Bu durumda kişi yalnızca denetim süresine tabi tutulur. Ancak bu süre boyunca başka bir yükümlülük uygulanmaz.

Bu uygulama şu durumlarda gündeme gelebilir:

Kişinin sabıkasız olması ve suça bir anlık hata sonucu karışmış olması,

Yargılama sürecinde samimi pişmanlık göstermesi,

Sosyal çevresinin destekleyici ve düzenli bir yapıda olması.

Bu durumda da denetim süresi boyunca hükümlü suç işlemez ve iyi hâlli davranırsa, ceza infaz edilmiş sayılır. Ancak yükümlülük verilmemesi, kurallara uymama hâlinde cezanın infaz edilmeyeceği anlamına gelmez. Yeni bir suç işlenmesi veya kötü niyetli davranış hâlinde, ertelenen ceza infaz edilir.

Denetim Süresi Ne Kadardır?

Hapis cezasının ertelenmesi kararı verildiğinde, hükümlü hakkında denetim süresi uygulanır. Bu süre, kişinin cezaevine girmeksizin toplum içinde gözetim altında tutulduğu ve yükümlülüklere tabi olduğu dönemi ifade eder. Kanunen bu süre, en az bir yıl, en fazla üç yıl olarak belirlenmiştir. Ancak dikkat edilmesi gereken önemli bir sınırlama vardır: Denetim süresi, verilen hapis cezasının süresinden daha kısa olamaz.

Örneğin, sanığa 1 yıl 6 ay hapis cezası verilmişse, denetim süresi de en az 1 yıl 6 ay olarak belirlenmelidir. Mahkeme bu süreyi belirlerken sanığın kişiliği, suçun niteliği ve sosyal durumu gibi unsurları dikkate alır.

Denetim süresi boyunca hükümlü, belirlenen kurallara ve yükümlülüklere uymakla yükümlüdür. Bu sürenin tamamı başarıyla geçirildiğinde, ceza infaz edilmiş sayılır ve kişi cezaevine girmez. Ancak kurallara uyulmaması durumunda hapis cezasının ertelenmesi kararı geçersiz hale gelir ve cezanın infazı gündeme gelir.

Kısaca özetlemek gerekirse:

Denetim süresi en az 1 yıl, en fazla 3 yıl olabilir.

Bu süre, hapis cezasının süresinden daha kısa olamaz.

Kurallara uyulursa ceza infaz edilmiş sayılır.

Kurallara uyulmazsa cezaevine girme riski doğar.

Bu yönüyle denetim süresi, hem bir deneme dönemi hem de sorumluluğu yüksek bir ikinci şans anlamı taşır.

Hapis Cezasının Ertelenmesinde Denetim Süresi Boyunca Hükümlü Ne Yapar?

Denetim süresince hükümlü sadece serbest kalmaz. Aynı zamanda toplum içinde sorumluluk alır. Belirlenen yükümlülüklere uyar. Mahkeme, erteleme kararı verdikten sonra sürecin pasif geçmesini istemez. Hükümlünün bu dönemde aktif davranmasını bekler. Aksine, bireyin yeniden topluma kazandırılması ve üretken bir birey hâline gelmesi hedeflenir.

Bu doğrultuda, mahkeme denetim süresi boyunca hükümlüye çeşitli yükümlülükler getirebilir. Bu yükümlülükler, kişinin sosyal ve mesleki gelişimini desteklemeye yöneliktir. En sık karşılaşılan yükümlülükler şunlardır:

Bir meslek veya sanat edinmeye yönelik kurslara katılmak,

Bir kamu kurumunda ya da özel sektörde, alanında uzman bir kişinin gözetiminde çalışmak,

Mahkemenin uygun gördüğü bir uzman rehberden düzenli rehberlik hizmeti almak.

Bu yükümlülükler, hükümlünün yaşam düzenini iyileştirmeyi hedefler. Aynı zamanda sorumluluk bilincini artırır. Kişinin suçtan uzak bir yaşam kurmasına yardımcı olur. Rehberlik hizmeti bu süreçte önemli bir rol oynar. Uzman, hükümlünün alışkanlıklarını ve sosyal uyumunu düzenli olarak izler. Gerekli gördüğünde uyarılarda bulunur. Ayrıca her üç ayda bir infaz hâkimine rapor sunar.

Hapis cezasının ertelenmesi, yalnızca cezanın ötelenmesi değil; aynı zamanda kişiye yön verici, dönüştürücü bir süreçtir. Denetim süresi bu yüzden topluma kazandırmanın en kritik aşamasıdır. Kişi yükümlülükleri eksiksiz yerine getirirse sürecin sonunda ceza infaz edilmiş sayılır ve özgürlüğünü korur. Aksi hâlde ertelenen ceza infaz edilir ve hükümlü cezaevine gönderilir.

Hapis Cezasının Ertelenmesi Yükümlülüksüz de Olabilir

Hapis cezasının ertelenmesi genellikle bazı yükümlülüklerle birlikte uygulanır. Ancak bu durum her zaman geçerli değildir. Mahkeme, kişinin sosyal durumunu ve kişiliğini dikkate alır. Sabıka geçmişini, suça yaklaşımını ve yargılama sürecindeki tutumunu değerlendirir. Bu değerlendirme sonunda herhangi bir yükümlülük koymayabilir. Böyle bir durumda ceza ertelenir. Ancak kişi mesleki eğitim, çalışma zorunluluğu veya rehberlik hizmetiyle yükümlü tutulmaz.

Mahkeme, kişinin yaşamını düzenli sürdüreceğine kanaat getirirse bu kararı verebilir. Suç işlemeyeceğine ve dış müdahale gerektirmeyeceğine inanırsa bu yolu seçebilir. Bu durumda kişi yalnızca denetim süresine tabi tutulur. Ancak bu süre boyunca başka bir yükümlülük uygulanmaz.

Bu uygulama şu durumlarda gündeme gelebilir:

Kişinin sabıkasız olması ve suça bir anlık hata sonucu karışmış olması,

Yargılama sürecinde samimi pişmanlık göstermesi,

Sosyal çevresinin destekleyici ve düzenli bir yapıda olması.

Bu durumda da denetim süresi boyunca hükümlü suç işlemez ve iyi hâlli davranırsa, ceza infaz edilmiş sayılır. Ancak yükümlülük verilmemesi, kurallara uymama hâlinde cezanın infaz edilmeyeceği anlamına gelmez. Yeni bir suç işlenmesi veya kötü niyetli davranış hâlinde, ertelenen ceza infaz edilir.

Hapis Cezasının Ertelenmesinde Kurallara Uyulmazsa Ne Olur? Uyulmazsa Ne Olur?

Hapis cezasının ertelenmesi kararı, hükümlüye önemli bir fırsat tanır; ancak bu fırsat mutlak bir serbestlik anlamına gelmez. Denetim süresi boyunca yükümlülüklere uymak, verilen kurallara riayet etmek ve yeniden suç işlememek esastır. Hükümlü, kendisine verilen yükümlülükleri yerine getirmezse veya denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlerse, bu durum ciddi sonuçlar doğurur. Bu hâlde infaz hâkimi devreye girer ve ertelenen cezanın kısmen ya da tamamen cezaevinde infaz edilmesine karar verir. Böylece kişi özgürlüğünü kaybeder ve cezaevine gönderilir. Kurallara uymamak, erteleme kararının sona ermesine ve cezanın fiilen uygulanmasına neden olur.

Öte yandan, hapis cezasının ertelenmesi kararına uygun davranan, yükümlülüklerini eksiksiz yerine getiren ve denetim süresini iyi hâlli şekilde geçiren kişiler için sonuç oldukça olumludur. Bu kişiler hakkında ceza infaz edilmiş sayılır ve dosya kapanır. Denetim süresi sona erdiğinde hükümlüye yeniden yükümlülük verilmez, herhangi bir ek yaptırım uygulanmaz. Bu durum kişiye tanıdığı ikinci şansı başarıyla değerlendirdiği anlamına gelir. Kısacası, yükümlülüklere uymak hükümlü açısından özgürlüğün ve toplumsal yaşama yeniden kazandırılmanın anahtarıdır.

Hapis cezasının ertelenmesi, doğru yönetildiğinde hükümlüye ikinci bir şans sunar. Bu sürecin hukuki ayrıntıları ciddi sonuçlar doğurabileceğinden, alanında deneyimli bir ceza avukatından destek almak önemlidir. Fatih ceza avukatı, Beylikdüzü ceza avukatı veya Esenyurt ceza avukatı arayışında olanlar, sürecin başından sonuna kadar profesyonel hukuki danışmanlık alarak hak kaybı yaşamadan ilerleyebilir. Bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Hapis Cezasının Ertelenmesi İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular ‘’SSS’’

1. Hapis cezasının ertelenmesi nedir?

Hapis cezasının ertelenmesi, mahkeme tarafından verilen hapis cezasının cezaevinde infaz edilmemesidir. Hükümlü, belirli şartlarla dışarıda kalır ve denetim süresine tabi olur.

2. Kimler hapis cezasının ertelenmesinden yararlanabilir?

Sabıkasız olan, suçtan pişmanlık duyan, cezası belirli sınırların altında kalan kişiler bu imkândan yararlanabilir.

3. Hangi cezalar ertelenemez?

Genel olarak üç yılın üzerindeki hapis cezaları, terör suçları ve cinsel suçlar ertelenemez.

4. Hapis cezasının ertelenmesi kararı kim verir?

Bu kararı yargılamayı yapan mahkeme verir. Mahkeme, sanığın kişisel ve sosyal durumunu değerlendirerek karar alır.

5. Denetim süresi nedir ve ne kadar sürer?

Denetim süresi, cezanın uzunluğuna göre belirlenir ve en fazla 3 yıl olabilir. Bu süre boyunca hükümlü yükümlülüklere uymak zorundadır.

6. Hapis cezası ertelenirse sicile işlenir mi?

Evet, ceza ertelense bile mahkeme kararı adli sicil kaydına geçer. Ancak belli bir süre sonra silinme imkânı vardır.

7. Erteleme süresinde yükümlülükler neler olabilir?

Rehberlik hizmeti alma, bir işte çalışma, eğitim programına katılma gibi yükümlülükler olabilir. Mahkeme bu yükümlülükleri ayrı ayrı belirler.

8. Erteleme kararı kesin midir?

Hayır, karar istinaf veya temyiz aşamasında bozulabilir. Ancak kesinleştiğinde uygulanmaya başlanır.

9. Hapis cezası ertelenen kişi tekrar suç işlerse ne olur?

Yeni bir suç işlenirse ertelenen ceza da infaz edilir. Ayrıca yeni suçtan da yargılama yapılır.

10. Hapis cezasının ertelenmesi ile denetimli serbestlik aynı şey midir?

Hayır, farklı kurumlardır. Ertelemede ceza hiç infaz edilmez; denetimli serbestlikte kişi cezaevine girip kısa süre sonra dışarı çıkar.