İşten Çıkarılan İşçinin Hakları Nelerdir?

İşten çıkarılan işçinin hakları, 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili mevzuat kapsamında açıkça korunur. İşveren, her türlü fesih işleminde yasal yükümlülüklere uygun davranmak zorundadır. Aksi takdirde işçi, kanuni yollardan haklarını arayabilir. Bu haklar arasında kıdem ve ihbar tazminatları, işsizlik maaşı, yıllık izin ücretleri, fazla mesai alacakları ve diğer mali haklar öne çıkar İşçinin hakları, sadece maddi taleplerle sınırlı değildir. Aynı zamanda işe iade hakkı, sendikal güvence ve sosyal güvenlik hakları da bu kapsamda değerlendirilir. Tüm bu haklar, işten ayrılma gerekçesine, işyerindeki çalışma süresine ve fesih şekline göre değişkenlik gösterir. Bu nedenle her işten çıkarılma olayı ayrı ayrı analiz edilmeli, hak kaybı yaşanmaması için profesyonel destek alınmalıdır.

İşten Çıkarılan İşçinin Hakları Hangi Durumlarda Doğar?

İşten çıkarılan işçinin hakları, doğrudan işverenin iş sözleşmesini sonlandırma biçimine bağlıdır. Fesih işlemi, mevzuatta belirtilen geçerli nedenlere dayanmazsa haksız fesih sayılır. Bu durum, işverenin yükümlülüklerini ihlal ettiği anlamına gelir. Haksız şekilde işten çıkarılan işçinin iş güvencesi hükümleri doğrultusunda geniş kapsamlı hakları vardır. İşçi, kıdem ve ihbar tazminatı talep edebilir, kullanılmamış izin alacaklarını alabilir ve işe iade davası açabilir. Ayrıca işsizlik maaşı gibi sosyal haklardan da yararlanma imkânına sahiptir. Dolayısıyla iş sözleşmesinin sona erdirilme yöntemi, işçinin hakları bakımından belirleyici nitelik taşır.

Haklı Nedenle Fesih

İşverenin feshi, İş Kanunu m. 25’e dayanıyorsa haklı nedene dayalıdır. Örneğin işçinin ahlak dışı davranışları bu kapsamdadır. Bu tür çıkışlarda işten çıkarılan işçinin hakları sınırlandırılabilir. Kıdem tazminatı hakkı genellikle kaybedilir.

Haksız Fesih

Geçerli neden olmadan yapılan fesihler haksızdır. İşten çıkarılan işçinin hakları bu durumda genişler. İşe iade, tazminat ve alacak davaları gündeme gelir.

Geçerli Nedenle Fesih

İşveren, performans düşüklüğü, ekonomik nedenler gibi sebeplerle sözleşmeyi sonlandırabilir. Bu durumda işten çıkarılan işçinin hakları saklıdır. Ancak usulüne uygun fesih yapılmalıdır.

İşten Çıkarılan İşçinin Maddi Hakları

İşten çıkarılan işçinin hakları çoğunlukla maddi niteliktedir. Bunlar, geçmişteki emeğin karşılığı ya da hukuka aykırı feshin telafisidir.

İşten Çıkarılan İşçinin Kıdem Tazminatı Hakkı

İşten çıkarılan işçinin hakları kapsamında en önemli kalemlerden biri kıdem tazminatıdır. İşçi, aynı işverene bağlı olarak aralıksız en az 1 yıl çalıştıysa kıdem tazminatına hak kazanır. Bu hak, yalnızca belirli koşullar altında geçerlilik kazanır. İşçinin kendi isteğiyle işten ayrılmaması ve işverenin haklı bir fesih nedeni bulunmaması gerekir. İşveren, her hizmet yılı için 30 günlük brüt ücret tutarında ödeme yapmakla yükümlüdür. Bu ödeme, işçinin son aldığı maaş, yol ve yemek gibi yan haklar dikkate alınarak hesaplanır. Haksız fesih durumunda işçinin hakları içinde kıdem tazminatı en temel taleplerden biridir ve dava yoluyla tahsil edilebilir.

İşten Çıkarılan İşçinin İhbar Tazminatı Hakkı

İşten çıkarılan işçinin hakları arasında yer alan bir diğer önemli unsur ise ihbar tazminatıdır. İşveren, iş sözleşmesini feshetmeden önce işçiye belirli bir süre tanımakla yükümlüdür. Bu süre, işçinin kıdemine göre değişkenlik gösterir. Altı aya kadar çalışmış bir işçiye en az iki hafta, bir buçuk yıla kadar çalışmış bir işçiye en az dört hafta, üç yıl ve üzeri kıdeme sahip işçiye ise sekiz haftalık ihbar süresi tanınmalıdır. İşveren bu sürelere uymadan ani bir fesih yaparsa, ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğar. Bu durumda işten çıkarılan işçinin hakları, ihbar süresine karşılık gelen ücretin tazminat olarak ödenmesini de kapsar.

İşten Çıkarılan İşçinin Fazla Mesai ve İzin Ücretleri

İşten çıkarılan işçinin hakları kapsamında fazla mesai ve kullanılmamış izin alacakları da önemli yer tutar. İşçi, işyerinde haftalık yasal süre olan 45 saatin üzerinde çalışmışsa, bu fazla mesainin karşılığını alma hakkına sahiptir. Üstelik bu fazla çalışma belgelenemese bile tanık beyanlarıyla ispat edilebilir. Aynı şekilde, işçinin hak ettiği ancak kullanmadığı yıllık izin günleri de fesih halinde ücrete çevrilerek ödenmelidir. İşveren bu ödemeleri yapmazsa, işçinin hakları arasında yer alan bu alacaklar için dava açılabilir. Bu tür talepler, işçilik alacağı davası kapsamında talep edilir ve faiz işletilir.

Ulusal Bayram ve Tatil Günleri Ücretleri

İşten çıkarılan işçinin hakları arasında, resmi tatil ve ulusal bayram günlerinde yapılan çalışmaların ücretlendirilmesi de yer alır. İşçi, bu özel günlerde çalışmış ancak karşılığında ücret almamışsa, alacağını yasal yollarla talep edebilir. İş Kanunu’na göre işçiye bu günlerde çalışması halinde normal günlük ücretine ek olarak bir günlük daha ücret ödenmelidir. İşveren, resmi tatil mesailerini ödememişse bu durum hukuka aykırıdır. Dolayısıyla işçinin hakları kapsamında bu alacaklar da dava konusu yapılabilir ve geçmişe dönük taleplerde bulunulabilir.

İşten Çıkarılan İşçinin Sosyal Hakları

İşten Çıkarılan İşçiye İşsizlik Maaşı

İşçinin hakları arasında, sosyal güvenlik sistemi kapsamında sağlanan işsizlik maaşı da yer alır. Bu maaş, işten kendi isteğiyle ayrılmayan ve prim şartlarını yerine getiren işçilere devlet tarafından ödenir. İşsizlik maaşına hak kazanmak için öncelikle son 3 yıl içinde en az 600 gün sigorta priminin ödenmiş olması gerekir. Ayrıca, işten çıkarılmadan önceki son 120 gün boyunca kesintisiz çalışılmış olmalıdır. Başvuru, işten çıkarıldıktan sonraki 30 gün içinde İŞKUR’a yapılmalıdır. Maaş süresi ise prim gün sayısına göre değişiklik gösterir. 600 gün primi olan işçiye 180 gün, 900 gün primi olan işçiye 240 gün, 1080 gün ve üzeri primi olan işçiye ise toplam 300 gün işsizlik maaşı ödenir. Dolayısıyla işten çıkarılan işçinin hakları yalnızca işverene karşı değil, aynı zamanda devlet destekli sosyal olanları da kapsar.

Sağlıktan Yararlanma

İşten çıkarılan işçinin hakları yalnızca tazminat ve maaşlarla sınırlı değildir; sosyal güvenlik kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanma imkânı da bu haklar arasında yer alır. İşçi, iş akdi sona erdikten sonra belirli bir süre boyunca SGK kapsamındaki sağlık hizmetlerinden ücretsiz olarak faydalanmaya devam edebilir. Bu süre, işçinin işten ayrılmadan önceki prim ödeme gün sayısına bağlı olarak değişiklik gösterir. Özellikle düzenli prim ödemesi bulunan işçiler için bu hak, önemli bir sosyal güvence oluşturur. Bu nedenle işçinin hakları değerlendirilirken sağlık hizmetlerinden yararlanma süresi de dikkate alınmalı, kesinti yaşanmaması adına gerekli başvurular zamanında yapılmalıdır.

İşten Çıkarılan İşçinin Hukuki Hakları

İşe İade Davası

30’dan fazla çalışanı olan işyerlerinde, en az 6 ay çalışan işçi işe iade davası açabilir. İşten çıkarılan işçinin hakları bu yolla korunabilir. Dava süresi, fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 1 aydır. Mahkeme işe dönüşe karar verirse, işveren işçiyi 1 ay içinde işe almak zorundadır. Aksi takdirde tazminat öder.

İşçilik Alacak Davası

Kıdem, ihbar, fazla mesai ve diğer tüm alacaklar için dava açılabilir. Zamanaşımı süresi genel olarak 5 yıldır. Bu süre içinde dava açılmazsa işçinin hakları sona erer.

Sendikal Tazminat Davası

İşçi, sendika üyeliği nedeniyle işten çıkarıldıysa özel korumadan faydalanır. Sendikal nedenle yapılan fesih geçersizdir. İşveren, işe iadeye yanaşmazsa ayrıca sendikal tazminat ödemek zorundadır.

Arabuluculuk Süreci

Arabuluculuğa Başvuru Zorunluluğu

İşten çıkarılan işçi için dava açılmadan önce arabulucuya başvurulması gerekir. Arabuluculuk zorunludur. Anlaşma sağlanmazsa dava açma hakkı doğar. Arabuluculuk aşamasında da hukuki destek almak önemlidir.

İşten Çıkarılan İşçi Hak Kayıplarını Önlemek İçin Ne Yapmalı?

İşten çıkarılan işçinin hakları, hukuki süreçler işletilmediği takdirde zamanla kaybedilebilir. Bu nedenle işten çıkarıldıktan sonra yapılacaklar büyük önem taşır. Öncelikle, işverenden gelen fesih bildirimi dikkatle incelenmeli ve bir örneği mutlaka saklanmalıdır. İşçinin çalıştığı döneme ait maaş bordroları, sigorta dökümleri, yıllık izin kayıtları ve varsa fazla mesai belgeleri özenle korunmalıdır. Aynı zamanda işyerinde birlikte çalışılan kişilerden alınacak tanıklık beyanları da dava süreçlerinde önemli delil niteliği taşır. İşçinin haklarını etkili şekilde savunulabilmesi için bu belgelerin düzenli olarak arşivlenmesi gerekir. Hak kaybı yaşamamak adına, özellikle kıdem ve ihbar tazminatları, işçilik alacakları ve işe iade gibi konularda, iş hukuku konusunda uzman bir avukattan hukuki destek alınması son derece faydalıdır. Profesyonel rehberlik, hem sürecin sağlıklı yürütülmesini hem de hakların eksiksiz şekilde alınmasını sağlar.

İstanbul İş Hukuku Avukatı

İstanbul iş hukuku avukatı olarak, işçi ve işveren uyuşmazlıklarında profesyonel destek sunuyoruz. Özellikle haksız fesih, kıdem ve ihbar tazminatı konularında etkili çözümler geliştiriyoruz. Ayrıca işe iade davaları, fazla mesai alacakları ve mobbing dosyalarıyla yakından ilgileniyoruz. Bununla birlikte iş kazalarına ilişkin süreçlerde de müvekkillerimize kapsamlı hizmet sağlıyoruz. Hukuk büromuz, İstanbul’un farklı ilçelerinde aktif şekilde faaliyet göstermektedir. Sadece merkez bölgelerde değil, aynı zamanda çevre semtlerde de hizmet sunuyoruz. Bu kapsamda Beylikdüzü, Esenyurt ve Avcılar ilçelerinde iş hukuku danışmanlığı veriyoruz. Beylikdüzü iş hukuku avukatı olarak, işçilerin haklarını korumaya odaklanıyoruz. Esenyurt iş hukuku avukatı olarak ise, bölgedeki hak ihlallerine hızlı müdahale ediyoruz. Ayrıca Avcılar iş hukuku avukatı olarak hem bireysel hem kurumsal davaları titizlikle takip ediyoruz. Bu nedenle her müvekkilimize özel bir stratejiyle yaklaşarak süreci doğru yönetiyoruz. İstanbul işçi avukatı desteğine ihtiyaç duyan herkese güvenilir ve çözüm odaklı hizmet sunuyoruz.

İstanbul iş hukuku avukatı desteğine ihtiyaç duyuyorsanız, size en uygun ve hızlı çözüm için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Beylikdüzü, Esenyurt, Avcılar ve İstanbul’un birçok farklı ilçesinde hizmet veren hukuk büromuz, tüm iş hukuku süreçlerinde yanınızdadır. Hak kaybı yaşamamak ve profesyonel bir yol haritası çizmek için iletişim sayfamızdan bize ulaşabilir ya da doğrudan ofisimizi ziyaret edebilirsiniz.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Haksız yere işten çıkarıldım, ne yapmalıyım?

Öncelikle işten çıkarılma gerekçenizi yazılı olarak talep edin. Ardından kıdem ve ihbar tazminatınızla birlikte işe iade hakkınız olup olmadığını değerlendirmek için bir İstanbul iş hukuku avukatına başvurun.

2. İşten çıkarılan işçinin hakları nelerdir?

Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, işsizlik maaşı, kullanılmayan izin ücretleri, fazla mesai alacakları ve işe iade davası gibi haklar, işçinin hakları arasında yer alır. Haklar, fesih şekline ve işçinin çalışma süresine göre değişir.

3. İşsizlik maaşı almak için hangi şartlar gereklidir?

Son 3 yıl içinde en az 600 gün prim ödenmiş olması ve son 120 gün kesintisiz çalışılması gerekir. Ayrıca işçinin kendi isteğiyle işten ayrılmamış olması ve İŞKUR’a 30 gün içinde başvurması şarttır.

4. İstanbul iş hukuku avukatı ile çalışmak neden önemlidir?

İş hukuku karmaşık ve süreye bağlı bir alandır. İstanbul iş hukuku avukatı, hak kaybını önlemek, tazminat hesaplamalarını doğru yapmak ve süreci etkili şekilde yönetmek açısından büyük avantaj sağlar.

5. İşe iade davası açmak için ne kadar sürem var?

İşten çıkarılan işçi, fesih bildiriminin tebliğinden itibaren en geç 30 gün içinde işe iade davası açmalıdır. Bu süre geçirildiğinde dava hakkı kaybolur. Bu nedenle, sürecin vakit kaybetmeden İstanbul iş hukuku avukatı rehberliğinde başlatılması gerekir.